Được biết, ở các nước phát triển, người dân tự nộp các loại thuế qua mạng và nhờ có những quy định chặt chẽ và ràng buộc nên hạn chế được tình trạng trốn lậu thuế. Theo ông, ở nước ta hiện nay việc thực hiện kê khai thuế điện tử đã thực hiện đến đâu?
  
Đến nay về môi trường pháp lý, Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản pháp luật có liên quan như Luật Giao dịch điện tử, các Nghị định về giao dịch điện tử trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng... và đã tương đối đầy đủ về mặt lý thuyết để thực hiện kê khai thuế điện tử ở Việt Nam. Tuy nhiên, đi sâu vào các vấnđề thì chúng ta thấy vẫn còn thiếu các quy định cụ thể, ví dụ như quy định tờ khai thuế điện tử là như thế nào (phải có mẫu để người dân nhìn thấy được), tờ khai thuế điện tử được lưu trữ và quản lý như thế nào tại cơ quan Thuế và tại người nộp thuế để có thể sử dụng và đối chiếu khi cần; thủ tục để người nộp thuế sử dụng phương thức kê khai thuế điện tử và việc sử dụng các giải pháp an toàn bảo mật (mật khẩu, chữ ký điện tử,...) phải được cụ thể hoá.

Chúng ta nhận thấy rằng, quy trình nghiệp vụ cần bổ sung, sửa đổi hoặc thay thế các quy trình nghiệp vụ hiện có vì khi giao dịch điện tử sẽ có nhiều bước thực hiện sẽ không nhìn thấy được như hiện nay. Bên cạnh đó,  cơ sở hạ tầng kỹ thuật cần xây dựng các trung tâm xử lý dữ liệu hoạt động liên tục tại Tổng cục Thuế và có các giải pháp đảm bảo an toàn dữ liệu, giải pháp dự phòng khắcấphục sự cố để đảm bảo tính sẵn sàng cao. Đồng thời cần có các tổ chức trung gian với điều kiện đảm bảo về môi trường kỹ thuật để tiếp nhận các giao dịch điện tử, chuyển đổi theo chuẩn quy định và chuyển đến cơ quan quản lý Nhà nước và ngược lại.
 
Được biết trên cácấphương tiện thông tin đại chúng đều đăng tải, đề cập nhiều đến việc doanh nghiệp kê khai thuế điện tử. Nhưng khá nhiều người đều muốn biết mô hình này được xây dựng như thế nào, hơn nữa phạm vi áp dụng đến đâu? Chỉ áp dụng cho doanh nghiệp hay có liên quan đến người dân không?
  
Theo kế hoạch, lộ trình kê khai thuế điện tử của Việt Nam dự kiến được chia thành 3 giai đoạn. Giai đoạn 1, chúng tôi tiến hành xây dựng cơ sở hạ tầng cơ bản cho việc kê khai, tiếp nhận tờ khai thuế điện tử; xây dựng thông tư hướng dẫn giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế; xác định điều kiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật của cơ quan Thuế để có thể ứng dụng giao dịchấthuế điện tử cả trong nội bộ ngành Thuế và các bên liên quan (người nộp thuế và các cơ quan quản lý Nhà nước, ngân hàng,...). Phạm vi thực hiện giai đoạn này dự kiến triển khai thí điểm kê khai và nhận tờ khai thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế tài nguyên, thuế môn bài và áp dụng tại 1 Cục Thuế. Thời gian dự kiến thực hiện trong 12 tháng.

Giai đoạn 2, mở rộng ra các sắc thuế khác nếu điều kiện áp dụng cho phép, đặc biệt là thuế thu nhập cá nhân; đồng thời xem xét khả năng triển khai giao dịch điện tử các dạng hồ sơ liên quan đến thuế. Thời gian dự kiến thực hiện trong 8 tháng. Còn giai đoạn 3, tiến hành nâng cấp và tích hợp và kết nối với hệ thống các ngân hàng thương mại, kho bạc Nhà nước để triển khai dịch vụ thanh toán điện tử cho hoạt động nộp thuế (nộp thuế điện tử) với điều kiện hệ thống kho bạc, ngân hàng, kết nối tài chính cùng thống nhất tham gia thực hiện.
 
Trong thời gian từ nay đến cuối năm 2008, Tổng cục Thuế triển khai giai đoạn 1 với phạm vi dự kiến gồm: áp dụng cho tất cả các tờ khai theo thông tư hiện hành của các sắc thuế: Thuế Giá trị gia tăng; Thuế Thu nhập doanh nghiệp; Thuế Tiêu thụ đặc biệt; Thuế Tài nguyên; Thuế Môn bài. áp dụng thí điểm cho các doanh nghiệp đủ điều kiện thực hiện kê khai thuế điện tử trên địa bàn Cục Thuế thí điểm (doanh nghiệp chỉ kê khai thuế điện tử, không nộp tờ khai giấy), sau đó sẽ mở rộng phạm vi tuỳ thuộc vào điều kiện cơ sở hạ tầng. Xây dựng hệ thống ứng dụng CNTT tập trung tại Tổng cục Thuế (phần cứng, phần mềm, an toàn bảo mật,...) để kê khai và tiếp nhận tờ khai thuế. Xây dựng hệ thống ứng dụng công nghệ thông tin xử lý dữ liệu tờ khai thuế điện tử được triển khai tại Tổng cục để chuyển/trao đổi dữ liệu với Cục Thuế thông qua hạ tầng truyền thông ngành Tài chính. Như vậy có thể nói, trước mắt việc kê khai thuế điện tử mới chỉ thí điểm đối với doanh nghiệp.

Xin cho biết công việc chuẩn bị cho kê khai thuế điện tử thì công việc cụ thể là gì? Hệ thống ứng dụng CNTT phục vụ kê khai thuế điện tử của ta đã đáp ứng yêu cầu chưa?

Các hoạt động chính để chuẩn bị thí điểm kê khai thuế điện tử không chỉ bó gọn trong việc chuẩn bị hệ thống công nghệ mà còn bao gồm rất nhiều phần việc: Xây dựng kế hoạch và phân tích thiết kế: Khảo sát, phân tích yêu cầu nghiệp vụ; Thiết kế tổng thể hệ thống kê khai thuế qua mạng; Thiết kế và xây dựng ứng dụng tiếp nhận, lưu trữ tờ khai thuế điện tử; Đề xuất hệ thống thiết bị phần cứng, an ninh hệ thống phù hợp với thực tế; Tư vấnxây dựng căn cứ pháp lý: Thuê tư vấnxây dựng các căn cứ pháp lý để triển khai thành công các giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế; Xây dựng ứng dụng và tổ chức triển khai: Xây dựng chuẩn giao tiếp và định dạng chuẩn giao tiếp thông tin nghiệp vụ về thuế; Xây dựng hệ thống quản lý người dùng tập trung; Xây dựng ứng dụng kê khai thuế điện tử; Cung cấp định dạng để ứng dụng Quản lý thuế Cục Thuế có thể nâng cấp để nhận dữ liệu từ tờ khai điện tử; Lựa chọn doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia thí điểm kê khai thuế qua mạng Internet.

Hệ thống ứng dụng phải được thiết kế theo mô hình kiến trúc hướng dịch vụ (SOA), có hệ thống trao đổi dữ liệu trong phạm vi ngành Thuế; Tích hợp dữ liệu về đăng ký thuế, kê khai nộp thuế và cung cấp dữ liệu tờ khai thuế điện tử cho ứng dụng quản lý thuế có thể nâng cấp để nhận và xử lý. Hệ thống cũng phải đảm bảo an toàn, bảo mật tờ khai thuế điện tử, dữ liệu kê khai thuế để phân xử được khi có tranh chấp xảy ra.
 
(theo TBTC)