DEEPSEEK AI - CÔNG NGHỆ TRÍ TUỆ NHÂN TẠO ĐỘT PHÁ THÁCH THỨC CHAT GPT

04/02/2025 Số lần xem: 708 DeepSeek đang làm thay đổi cách thế giới nhìn về AI với công nghệ độc đáo cho phép vận hành mô hình AI mạnh mẽ trên phần cứng phổ thông. Cùng tìm hiểu về công nghệ đằng sau startup đầy tiềm năng này. 1. Deepseek là gì?
Star-up đầy tham vọng
DeepSeek ra đời như một startup AI đầy tham vọng, mang trong mình khát vọng thay đổi bản đồ công nghệ toàn cầu. Câu chuyện về startup này không chỉ đơn thuần là một dự án công nghệ, mà còn là biểu tượng của sự đổi mới từ các quốc gia đang phát triển.

• Quy mô: Một đội ngũ trẻ, sáng tạo từ Trung Quốc với khát vọng làm lại thế giới AI
• Sứ mệnh: Phá vỡ độc quyền công nghệ của các ông lớn Silicon Valley
• Đặc điểm nổi bật: Kết hợp giữa tư duy công nghệ tiên tiến và chi phí tối ưu

 
Deepseek AI khiến hơn 1000 tỷ đô la bị "bay hơi" khỏi NASDAQ chỉ trong một ngày giao dịch, NVIDIA mất 17% giá trị chỉ trong một phiên giao dịch. Sự biến động lớn này đã làm dấy lên lo ngại về sự ảnh hưởng của các công nghệ AI đối với tâm lý các nhà đầu tư.

Điều này không chỉ tác động đến các công ty công nghệ lớn, mà còn thách thức các "gã khổng lồ" AI phương Tây trong việc giữ vững thế độc quyền. Deepseek AI đã tạo ra một sự cạnh tranh gay gắt, thúc đẩy việc phát triển các công nghệ AI tại các thị trường khác, đặc biệt là tại các quốc gia như Trung Quốc, khi các công ty này đang tìm cách đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển AI để không bị tụt lại phía sau trong cuộc đua công nghệ toàn cầu.

Mô hình cơ bản
DeepSeek được xây dựng như một mô hình AI đa năng, với những thông số kỹ thuật ấn tượng và khả năng xử lý vượt trội so với nhiều đối thủ truyền thống.

• Tổng số tham số: 671 tỷ tham số, là một trong những mô hình lớn nhất hiện nay
• Số tham số hoạt động thực tế: Chỉ 37 tỷ, thể hiện khả năng tối ưu hóa đáng kinh ngạc
• Khả năng đa ngôn ngữ: Hỗ trợ nhiều ngôn ngữ với độ chính xác cao
• Hiệu suất: Cạnh tranh trực tiếp với các mô hình hàng đầu thế giới như GPT-4

2. Công nghệ đột phá
2.1. Kiến trúc Mixture-of-Experts (MoE)
MoE là một cuộc cách mạng trong cách tiếp cận kiến trúc mạng neuron, mở ra một phương thức hoàn toàn mới trong việc xử lý thông tin AI.

Nguyên lý hoạt động
DeepSeek đã phát triển một cách tiếp cận thông minh về mặt tính toán, cho phép mô hình AI hoạt động linh hoạt và hiệu quả chưa từng có.

Thay vì sử dụng toàn bộ 671 tỷ tham số cho mỗi tác vụ, hệ thống chỉ kích hoạt 37 tỷ tham số cần thiết. Có thể hình dung điều này giống như một công ty chỉ huy động đúng chuyên gia cần thiết cho từng dự án, thay vì triệu tập toàn bộ nhân viên. Mặc dù tổng số nhân sự vẫn được duy trì, nhưng chi phí và thời gian làm việc được tối ưu hóa đáng kể.

Cách làm này không làm giảm kích thước tổng thể của mô hình, nhưng giúp tận dụng hiệu quả tài nguyên phần cứng, cho phép AI xử lý nhiều tác vụ phức tạp hơn mà không cần nâng cấp hạ tầng.
 
2.2. Công nghệ Nén trí tuệ
DeepSeek đã phát triển ba kỹ thuật nén AI đột phá, biến việc vận hành các mô hình AI trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn bao giờ hết.

a) Pruning (Tỉa Cành)

• Nguyên lý: Loại bỏ các kết nối và neuron ít quan trọng
• Mục tiêu: Giảm thiểu dữ liệu không cần thiết
• Kết quả: Tăng hiệu suất xử lý và giảm chi phí tính toán

b) Quantization (Lượng Tử Hóa)

• Kỹ thuật: Giảm độ chính xác số từ 32-bit xuống 8-bit hoặc 4-bit
• So sánh: Tương tự như quá trình nén ảnh từ PNG sang JPG
• Hiệu quả: Có thể giảm kích thước mô hình lên tới 75% mà không mất đi nhiều chất lượng

c) Knowledge Distillation (Chưng Cất Kiến Thức)

• Phương pháp: Mô hình lớn "dạy" mô hình nhỏ hơn
• Hiệu suất: Giữ nguyên 85-95% năng lực của mô hình gốc
• Lợi ích: Tăng khả năng triển khai trên nhiều thiết bị và nền tảng khác nhau

3. Ưu điểm công nghệ
3.1. Hiệu năng cao
DeepSeek đã chứng minh khả năng vượt trội của mình thông qua hiệu năng ấn tượng với chi phí thấp, mở ra một kỷ nguyên mới của công nghệ AI.

• Hoạt động trên GPU phổ thông: Chạy mượt mà trên GPU 16GB (giá 2.000 đô)
• So sánh: Cạnh tranh trực tiếp với các mô hình đòi hỏi GPU 80GB (giá 40.000 đô)
• Tối ưu hạ Tầng: Giảm thiểu chi phí phần cứng mà không ảnh hưởng đến chất lượng

3.2. Tính linh hoạt
Mô hình AI của DeepSeek được thiết kế để thích ứng và đáp ứng đa dạng các nhu cầu khác nhau.

• Hỗ trợ đa ngôn ngữ: Khả năng xử lý nhiều ngôn ngữ với độ chính xác cao
• Đa nhiệm: Thích ứng nhanh chóng với các nhiệm vụ khác nhau
• Tùy biến cao: Dễ dàng điều chỉnh và tinh chỉnh theo yêu cầu cụ thể

3.3. Chi phí thấp
Mô hình AI của DeepSeek rất linh hoạt và thích ứng tốt với nhiều nhu cầu khác nhau nhờ vào ba đặc điểm chính:

• Hỗ trợ đa ngôn ngữ: DeepSeek có khả năng xử lý nhiều ngôn ngữ với độ chính xác cao, giúp phục vụ các doanh nghiệp và người dùng toàn cầu mà không gặp phải rào cản ngôn ngữ.
• Đa nhiệm: Mô hình AI này có thể xử lý nhanh chóng nhiều nhiệm vụ khác nhau, từ phân tích dữ liệu, dự báo tài chính đến quản lý rủi ro, giúp tối ưu hóa hiệu quả công việc trong các môi trường phức tạp.
• Tùy biến cao: DeepSeek dễ dàng điều chỉnh và tinh chỉnh để đáp ứng yêu cầu đặc thù của từng khách hàng hoặc ngành nghề, từ đó giúp tối ưu hóa các chiến lược và quy trình công việc.

Tính linh hoạt này giúp DeepSeek phục vụ nhiều lĩnh vực và nhu cầu khác nhau trên quy mô toàn cầu.

4. Ý nghĩa chiến lược
Sovereign AI: Tự chủ công nghệ
Sovereign AI là một thuật ngữ dùng để chỉ những hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) được phát triển, sở hữu và kiểm soát bởi một quốc gia hoặc chính phủ, thay vì bởi các công ty tư nhân. Mục tiêu của Sovereign AI là tạo ra một nền tảng AI độc lập, không bị chi phối bởi các tổ chức hoặc công ty đa quốc gia, đồng thời bảo vệ quyền lợi quốc gia và bảo mật dữ liệu. Những hệ thống AI này có thể được sử dụng trong nhiều lĩnh vực, từ quốc phòng, an ninh mạng, đến phát triển kinh tế và dịch vụ công.
 
DeepSeek là biểu tượng của xu hướng "Sovereign AI" - các mô hình AI được phát triển với tầm nhìn toàn cầu nhưng vẫn giữ nguyên bản sắc địa phương.

• Phù hợp văn hoá: Phát triển mô hình hiểu sâu sắc ngữ cảnh địa phương
• Sử dụng dữ liệu bản địa: Tận dụng nguồn dữ liệu đặc thù của từng quốc gia
• Phi tập trung: Giảm sự phụ thuộc vào các trung tâm công nghệ lớn

Dân chủ hoá công nghệ
DeepSeek mở ra một kỷ nguyên mới, giúp công nghệ AI không còn chỉ giới hạn trong tay các tập đoàn lớn hoặc các quốc gia phát triển. Điều này tạo cơ hội bình đẳng cho các quốc gia nhỏ và startup, giúp họ có thể áp dụng AI trong các ngành như tài chính, y tế, giáo dục mà không phải đối mặt với những hạn chế về nguồn lực hay công nghệ.

• Phi tập trung nguồn lực AI: Mô hình của DeepSeek giúp mở rộng cơ hội cho nhân tài toàn cầu, không chỉ tập trung vào những khu vực giàu có hay công ty lớn. Nhờ vào các nền tảng AI có thể truy cập từ bất kỳ đâu, các nhà phát triển và chuyên gia từ nhiều quốc gia có thể tham gia vào quá trình đổi mới sáng tạo và phát triển AI, giảm sự tập trung quyền lực vào một số ít các tổ chức.
• Giảm rào cản: DeepSeek giúp xóa bỏ sự khác biệt về nguồn lực giữa các quốc gia và khu vực, đặc biệt là trong việc phát triển và triển khai AI. Các quốc gia đang phát triển hoặc có nguồn lực hạn chế có thể tiếp cận công nghệ tiên tiến và tận dụng AI để cải thiện nền kinh tế, giáo dục, và các dịch vụ công mà không cần phải đầu tư quá nhiều vào cơ sở hạ tầng công nghệ.
• Tiếp cận bình đẳng: Sự tiếp cận bình đẳng đối với công nghệ AI cũng tạo ra môi trường cạnh tranh công bằng hơn. Các startup và doanh nghiệp nhỏ giờ đây có thể cạnh tranh với các công ty lớn trong việc phát triển ứng dụng AI, từ đó thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới trong các ngành công nghiệp khác nhau.

5. Hạn chế và thách thức
Mặc dù có nhiều ưu điểm, DeepSeek vẫn đối mặt với những thử thách lớn trong hành trình khẳng định vị thế của mình trong lĩnh vực AI. Ba thách thức chính mà DeepSeek phải vượt qua:

• Cạnh tranh khốc liệt: DeepSeek phải đối đầu với các "ông lớn" trong ngành AI như OpenAI, Google và Microsoft, những công ty có nguồn lực tài chính và công nghệ vượt trội. Sự cạnh tranh này đòi hỏi DeepSeek phải liên tục đổi mới và sáng tạo để duy trì sự khác biệt và thu hút sự chú ý từ các nhà đầu tư và khách hàng.
• Xây dựng uy tín: Một trong những thử thách lớn nhất đối với DeepSeek là cần có thời gian để xây dựng uy tín và chứng minh năng lực của mình. Các công ty trong ngành AI thường mất thời gian dài để có được sự tin tưởng từ cộng đồng và khách hàng, đặc biệt khi họ phải đối mặt với sự cạnh tranh từ những thương hiệu đã có tên tuổi.
• Phát triển hệ sinh thái: Để có thể phát triển bền vững, DeepSeek cần xây dựng một cộng đồng và hệ sinh thái AI riêng, thu hút các nhà phát triển, nghiên cứu viên và doanh nghiệp hợp tác. Việc này không chỉ giúp tạo ra giá trị gia tăng mà còn giúp DeepSeek duy trì sự đổi mới và khả năng phát triển dài hạn trong ngành AI.

6. Cơ hội cho Việt Nam và các nước đang phát triển
Trong kỷ nguyên công nghệ số hiện nay, sự thành công của DeepSeek không chỉ là một câu chuyện thành công của một công ty, mà còn là bài học quý giá về cách thức xây dựng và phát triển các hệ thống AI hiệu quả. Dù không nhất thiết phải là người tiên phong, nhưng Việt Nam có thể tận dụng cơ hội để áp dụng những mô hình, chiến lược và công nghệ từ DeepSeek để phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực AI, đặc biệt là khi những yếu tố quan trọng đã được DeepSeek chứng minh rõ ràng. Đây là thời điểm để Việt Nam không chỉ theo kịp mà còn có thể vươn lên trong cuộc đua công nghệ toàn cầu.
 
6.1. Tư duy đúng
Việt Nam có thể học hỏi từ DeepSeek về việc xây dựng tư duy đúng đắn trong việc phát triển AI. Thay vì chạy đua để tối đa hóa công nghệ, chúng ta cần chú trọng vào việc tối ưu hóa các hệ thống AI hiện có. Điều này có thể giúp chúng ta tiết kiệm nguồn lực và tập trung vào những cải tiến thực tế. Chúng ta cũng nên tập trung vào hiệu quả thay vì chỉ chú trọng vào sự hoành tráng của các dự án AI. Những giải pháp thực tế, có thể triển khai và tạo ra giá trị ngay lập tức, sẽ là bước đi đúng đắn cho Việt Nam. Cuối cùng, thay vì chạy theo lý thuyết, Việt Nam cần áp dụng những giải pháp thực tế, dễ triển khai và phù hợp với nhu cầu hiện tại của thị trường.

6.2. Công nghệ phù hợp
Việc tận dụng mô hình mở là một cơ hội lớn cho Việt Nam. Các mô hình AI mở có thể giúp giảm thiểu chi phí phát triển và nâng cao khả năng tiếp cận công nghệ tiên tiến. Các doanh nghiệp Việt Nam có thể tận dụng mô hình mở này để phát triển các giải pháp AI riêng biệt, phù hợp với các ngành công nghiệp trong nước. Đồng thời, việc áp dụng kỹ thuật nén và tối ưu hóa giúp các mô hình AI hoạt động hiệu quả hơn mà không cần quá nhiều tài nguyên, điều này đặc biệt quan trọng đối với các quốc gia có nguồn lực hạn chế như Việt Nam. Xây dựng trên nền tảng sẵn có là một chiến lược thông minh, giúp các công ty Việt Nam không phải bắt đầu từ con số 0, mà có thể cải tiến và tối ưu hóa các nền tảng công nghệ đã có sẵn trên thế giới.

6.3. Chiến lược đúng
Một trong những yếu tố quan trọng giúp DeepSeek thành công là khả năng tập trung vào nhu cầu địa phương. Việt Nam có thể áp dụng chiến lược này để phát triển các sản phẩm và dịch vụ AI phù hợp với đặc thù của thị trường trong nước, từ đó giúp giải quyết các vấn đề xã hội, kinh tế một cách hiệu quả. Đồng thời, việc xây dựng hệ sinh thái bền vững sẽ giúp tạo ra một môi trường cạnh tranh công bằng, thu hút đầu tư và hợp tác quốc tế. Điều này không chỉ giúp thúc đẩy sự đổi mới mà còn tạo ra các cơ hội phát triển bền vững cho các công ty AI tại Việt Nam. 

Kết luận
DeepSeek không chỉ là một mô hình AI, mà còn là một tuyên ngôn về khả năng đổi mới, sự sáng tạo và tiềm năng công nghệ từ các quốc gia đang phát triển.

Nếu ChatGPT là "iPhone của thế giới AI", thì DeepSeek chính là "Xiaomi" - một giải pháp thông minh, hiệu quả và có chi phí hợp lý, có khả năng thay đổi hoàn toàn bản đồ công nghệ AI trong tương lai.

Với những đột phá công nghệ, tầm nhìn chiến lược và khát vọng đổi mới, DeepSeek đang viết lên một chương mới trong lịch sử trí tuệ nhân tạo toàn cầu.