NHỮNG LƯU Ý CHO HỘ, CÁ NHÂN KINH DOANH TRONG ĐỀ ÁN CHUYỂN ĐỔI MÔ HÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP QUẢN LÝ THUẾ KHI 01/01/2026 XÓA BỎ THUẾ KHOÁN

21/10/2025 Số lần xem: 854 Ngày 06/10/2025, Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định 3389/QĐ-BTC, chính thức phê duyệt Đề án Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán. Trước bước chuyển lớn này cá nhân, hộ kinh doanh cần hiểu rõ và có sự chuẩn bị phù hợp trước khi chính sách có hiệu lực. Bài viết này sẽ cung cấp những lưu ý quan trọng, giúp nắm bắt chính sách và chủ động trong quá trình chuyển đổi. 1. Mục tiêu chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế 
Mục tiêu của Đề án tập trung vào việc tạo ra một môi trường kinh doanh minh bạch, bình đẳng và số hóa với các cam kết rõ ràng như sau: 

Mục tiêu tổng quát: Tiếp tục hiện đại hóa công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, xóa bỏ thuế khoán, thiết lập môi trường kinh doanh bình đẳng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và chuyển đổi số, giảm chi phí tuân thủ, tập trung hỗ trợ người nộp thuế, tạo mọi điều kiện thuận lợi kinh tế tư nhân phát triển toàn diện.

Mục tiêu cụ thể:

• Các văn bản quy phạm pháp luật và các văn bản hướng dẫn thi hành liên quan đến quản lý thuế hộ kinh doanh được bổ sung hoặc ban hành mới theo đúng kế hoạch.
• Đảm bảo hộ kinh doanh áp dụng phương pháp tự khai, tự nộp thuế từ ngày 01/01/2026.
• Đơn giản hóa, cắt giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, ít nhất 30% chi phí tuân thủ pháp luật và tiếp tục cắt giảm mạnh trong những năm tiếp theo theo đúng tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW.
• Đảm bảo 100% hộ kinh doanh được tiếp cận thông tin và nhận được sự hỗ trợ từ cơ quan thuế về nội dung chuyển đổi từ phương thức thuế khoán sang phương thức kê khai, chuyển đổi từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp.
• Đảm bảo 100% các đối tượng thuộc diện áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền theo Nghị định số 70/NĐ-CP của Chính phủ phải thực hiện đăng ký và sử dụng.
• Đảm bảo 100% hộ kinh doanh thực hiện các thủ tục về thuế bằng phương thức điện tử một cách thuận lợi, dễ dàng.

Sự thay đổi này là bước tiến lớn trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia, đề án giúp tạo ra động lực đưa hộ, cá nhân kinh doanh bước vào kỷ nguyên minh bạch và số hóa trong quản lý tài chính.

2. 3 nhóm mô hình quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh.
Sau khi thuế khoán bị bãi bỏ, mô hình quản lý thuế mới được xây dựng theo quy mô doanh thu, nhằm áp dụng phương pháp kê khai, tự nộp thuế một cách hiệu quả và linh hoạt. Các cá nhân, hộ kinh doanh cần tự xác định mình thuộc nhóm nào để chuẩn bị và nộp thuế đúng pháp luật. 
   
Nhóm 1 là nhóm có doanh thu ≤ 200 triệu và được miễn thuế GTGT, TNCN. Tuy nhiên, việc kê khai vẫn là bắt buộc để xác định nghĩa vụ thuế.
 
Với 2 là nhóm nộp thuế GTGT và TNCN theo tỷ lệ doanh thu thực tế. Ngoài ra, nhóm 2 bắt buộc dùng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền nếu có doanh thu > 1 tỷ.
 
Nhóm 3 với doanh thu > 3 tỷ có quy mô lớn, tiệm cận tiêu chuẩn của doanh nghiệp phải đáp ứng yêu cầu về minh bạch hóa dữ liệu để đảm bảo tuân thủ toàn diện.

Ngoài ra, đối với hoạt động kinh doanh qua nền tảng TMĐT của 3 nhóm này, cần lưu ý nếu sàn có chức năng thanh toán:

• Sàn khấu trừ, kê khai và nộp thay thuế TNCN theo tỷ lệ % trên doanh thu
• Nếu doanh thu cuối năm < 200tr, được xử lý hoàn nộp thừa nộp thừa thuế đã nộp thay 

Nếu sàn không có chức năng thanh toán: Cá nhân phải tự kê khai, nộp thuế theo từng lần phát sinh, tháng hoặc quý.

3. So sánh quy định pháp luật giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp nhỏ 
Việc xóa bỏ thuế khoán đã làm cho các quy định về nghĩa vụ tuân thủ thuế giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp nhỏ trở nên tương đồng đáng kể. Tuy nhiên, để có định hướng phát triển rõ ràng, chủ hộ kinh doanh cần xem xét kỹ lưỡng 4 điểm khác biệt sau để cân nhắc quyết định do đổi mới mô hình:
3.1. Thủ tục khai thuế
Hộ kinh doanh nộp thuế khoán:

• Cơ sở pháp lý: Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14; Nghị định số 126/2020/NĐ-CP của Chính phủ, Thông tư số 40/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính.
• Hồ sơ khai thuế: Tờ khai thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh mẫu số 01/CNKD
• Kỳ khai thuế: Khai theo năm, 01 năm/lần.

Hộ kinh doanh nộp thuế theo kê khai:

• Cơ sở pháp lý: Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14; Nghị định số 126/2020/NĐ-CP của Chính phủ.
• Hồ sơ khai thuế:
  • Tờ khai thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh mẫu số 01/CNKD.
  • Phụ lục Bảng kê hoạt động kinh doanh trong kỳ của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh mẫu số 01-2/BK-HĐKD
• Kỳ khai thuế: Khai theo tháng hoặc quý đối với thuế GTGT, thuế TNCN.

Doanh nghiệp nhỏ:
Cơ sở pháp lý: Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14; Nghị định số 126/2020/NĐ-CP của Chính phủ, Thông tư số 80/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính.

• Hồ sơ khai thuế:
  • Tờ khai thuế TNDN mẫu số 02/TNDN, 03/TNDN và các phụ lục, hồ sơ tài liệu kèm theo; 
  • Tờ khai thuế GTGT mẫu số 01/GTGT và các phụ lục, hồ sơ tài liệu kèm theo;
  • Tờ khai thuế TNCN mẫu số 05/KK, 05/QTT-TNCN và các phụ lục, hồ sơ tài liệu kèm theo;
  • Tờ khai thuế BVMT mẫu số 01/TBVMT và các phụ lục, hồ sơ tài liệu kèm theo;
  • Tờ khai thuế tài nguyên mẫu số 01/TAIN và các phụ lục, hồ sơ tài liệu kèm theo;
  • Tờ khai thuế tiêu thụ đặc biệt mẫu số 01/TTĐB và các phụ lục, hồ sơ tài liệu kèm theo;
• Kỳ khai thuế:
  • Khai theo tháng hoặc quý đối với thuế GTGT, thuế TNCN.
  • Khai thuế TNDN.theo từng lần phát sinh hoặc theo tháng đối với thu nhập không phát sinh thường xuyên và doanh nghiệp áp dụng tính thuế TNDN theo phương pháp trực tiếp.
  • Khai quyết toán thuế TNDN hàng năm
  • Khai thuế theo tháng đối với thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường, thuế tài nguyên.

3.2. Sử dụng hóa đơn
Hộ kinh doanh nộp thuế khoán: Hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán nếu có nhu cầu sử dụng hóa đơn thì được cơ quan thuế cấp hóa đơn điện tử có mã theo từng lần phát sinh. Từ 1/6/2025, sử dụng hóa đơn theo quy định tại Nghị định số 70/2025/NĐ-CP.

Hộ kinh doanh nộp thuế theo kê khai:  Hộ kinh doanh phải sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ. Từ 1/6/2025, sử dụng hóa đơn theo quy định tại Nghị định số 70/2025/NĐ-CP.

Doanh nghiệp nhỏ: Doanh nghiệp, tổ chức kinh tế sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ không phân biệt giá trị từng lần bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ.

3.3. Thuế TNCN
Hộ kinh doanh nộp thuế khoán: Thuế TNCN = Doanh thu tính thuế TNCN do CQT xác định × Tỷ lệ tính thuế TNCN.

Hộ kinh doanh nộp thuế theo kê khai: Thuế TNCN = Doanh thu tính thuế TNCN do NNT kê khai × Tỷ lệ tính thuế TNCN.

Doanh nghiệp nhỏ: 

• Trường hợp doanh nghiệp xác định được doanh thu, chi phí:
  • Thuế TNDN = (Thu nhập tính thuế - Phần trích lập quỹ KH&CN (nếu có)) x Thuế suất thuế
  • TNDN
  • Thu nhập tính thuế = Thu nhập chịu thuế - (Thu nhập được miễn thuế + Các khoản lỗ được kết chuyển)
  • Thu nhập chịu thuế = Doanh thu - Chi phí được trừ + Các khoản thu nhập khác thu nhập tính thuế 
• Trường hợp doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp mà xác định được doanh thu nhưng không xác định được chi phí: Thuế TNDN = Doanh thu x Tỷ lệ %

3.4. Thuế GTGT
Hộ kinh doanh nộp thuế khoán và hộ kinh doanh nộp thuế theo kê khai: Thuế GTGT = Doanh thu tính thuế GTGT × Tỷ lệ tính thuế GTGT
Doanh nghiệp nhỏ: 

• Đối với phương pháp khấu trừ thuế:
  • Số thuế GTGT phải nộp = Thuế GTGT đầu ra Thuế GTGT đầu vào.
• Đối với phương pháp tính trực tiếp trên GTGT:
  • Số thuế GTGT phải nộp = Tỷ lệ % x Doanh thu

4. Hộ kinh doanh có thể chọn chuyển đổi sang loại hình doanh nghiệp nào?
Căn cứ Luật Doanh nghiệp 2020 (được sửa đổi bởi Luật Doanh nghiệp 2025) và Cổng thông tin hỗ trợ hộ kinh doanh, doanh nghiệp của Cục Thuế việc chuyển đổi từ Hộ kinh doanh sang loại hình doanh nghiệp là một quyết định chiến lược quan trọng. Để tận dụng tối đa lợi thế pháp lý và tạo đà phát triển bền vững, chủ hộ kinh doanh cần lựa chọn loại hình doanh nghiệp phù hợp với quy mô vốn, số lượng người góp vốn và kế hoạch kinh doanh.

Sau đây là các loại hình doanh nghiệp mà hộ kinh doanh có thể lựa chọn khi chuyển đổi: 
 
Ngoài ra các loại hình cũng có những ưu nhược điểm có thể kể đến như:

• Công ty TNHH (1 thành viên): Lợi thế lớn nhất là tách bạch tài sản cá nhân và công ty, giảm rủi ro về trách nhiệm tài chính, với cơ cấu gọn nhẹ, dễ kiểm soát. Tuy nhiên, khả năng huy động vốn có phần hạn chế so với Cổ phần.
• Công ty TNHH (2 thành viên trở lên): Lợi thế cơ cấu quản lý chặt chẽ, tách bạch tài sản cá nhân và công ty nhưng nhược điểm là thủ tục chuyển nhượng vốn phức tạp.
• Công ty Cổ phần: Ưu điểm vượt trội là dễ huy động vốn từ nhiều nguồn, linh hoạt trong chuyển nhượng cổ phần, rất thuận lợi cho kế hoạch mở rộng mạnh mẽ. Đổi lại, loại hình này yêu cầu cơ cấu quản trị phức tạp và chi phí tuân thủ cao hơn.
• Doanh nghiệp Tư nhân: Thủ tục thành lập đơn giản, chủ doanh nghiệp toàn quyền quyết định. Tuy nhiên, rủi ro là cực kỳ cao do chủ doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm vô hạn.

-------------------------------------------------------
Công ty phần mềm CADS
Hotline: 0903402799
CSKH: 19001294
Facebook: https://www.facebook.com/PhanMemCADS/